Evert en Jannie Bos uit Putten delen hun ervaringen

PUTTEN De stikstofcrisis in ons land houdt momenteel duizenden boeren in een wurgende bestaansgreep. Wat doet dit met hen als mens? Hoe ziet hun toekomst eruit? Evert en Jannie Bos uit Putten delen hun ervaringen.

De ouders van Evert hadden altijd al varkens en koeien en Evert woont al zijn hele leven op de boerderij. Nadat Evert met zijn vrouw Jannie het spul over had genomen gingen zij samen de varkenshouderij runnen. Totdat ze vanwege hoge renovatiekosten besloten te stoppen in 2013. Het begon echter toch weer te kriebelen bij Jannie en zo zijn ze bewust gestart met het kleinschalig houden van biologische varkens. Binnen hebben de biggen een dik pak stro en ze kunnen ook heerlijk naar buiten. Van te voren had Jannie veel informatie verzameld en ze vertelt er ook graag over, aan jong en oud. Voor Jannie is het een fulltime baan en Evert heeft er nog een baan naast als voederspecialist op het gebied van pluimvee.

Tijdens het oriënteren en bekijken van biologische mogelijkheden kwam het echtpaar al snel terecht bij slagerijketen ‘De Groene Weg’ waar alleen biologisch vlees wordt afgenomen: ,,Het is fijn om samen te werken met zo’n betrouwbare partner. Biologisch boeren is een mooie manier van landbouw bedrijven. Het houden van onze 180 varkens is arbeidsintensiever en vergt dus meer tijd. Maar het welzijn en de gezondheid van de dieren is voor ons heel belangrijk. Daar staat of valt alles mee. Daar zijn we trots op!”

Een belangrijke voorwaarde voor biologisch boeren is de beschikking hebben over veel ruimte. De varkens kunnen 24 uur per dag naar buiten en hun vrolijke krulstaartjes hoeven er gelukkig niet af. Ze mogen maximaal één keer worden behandeld met antibiotica als ze echt ziek zijn. Komt het vaker voor dan gaan ze naar de reguliere markt. ,,Dat komt hooguit één of twee keer per jaar voor”, weet het echtpaar. ,,De moeders van de biggen die bij ons komen, lopen in het gras en baden in modderpoelen. Zelfs het stro is bij ons biologisch.”

Er worden dus geen biggetjes geboren op het bedrijf van Evert en Jannie. ,,Als ze bij ons komen wegen ze zo’n 25 kilo. Na een aantal maanden zijn ze zo’n 130 kilo en gaan dan naar de slacht. Hun voeding en leefomstandigheden zijn beter. Ze kunnen ook veel meer bewegen en ze hebben de beschikking over water en voer in bakken.” Jannie is het drukst met het uitmesten van de hokken met de kruiwagen. ,,Dat is zwaar werk. En ik controleer dagelijks of ze nog fit zijn, of er niet eentje kreupel is en of er iets stuk is. Met dit warme weer zijn ze graag buiten en gaan ze binnen om te mesten op het stro. Terwijl dat juist schoon moet blijven om op te slapen”, lacht Jannie. ,,Maar het zijn vooral leuke, nieuwsgierige en grappige dieren!”

Terwijl aan alle regels en voorwaarden destijds werd voldaan, volgens de geldende wetgeving, om de noodzakelijke vergunning te krijgen, dachten Evert en Jannie alles goed voor elkaar te hebben. ,,Als je dan nu hoort dat de pasmelding achteraf voor de vergunning ongeldig wordt verklaard, dan voel je je vogelvrij. Weet je totaal niet meer waar je aan toe bent.  Zo worden continue de spelregels weer veranderd en is er nog niets opgelost. Stel dat we nu zouden willen uitbreiden op basis van onze vergunning dan kan dat dus niet, want het wordt ook nog eens niet meer gefinancierd door de Rabobank”, aldus een duidelijk gefrustreerde Jannie.

,,Alles zit op de rem. Laat ze toch eens ophouden met het constant veranderen van de spelregels. We leven in onzekerheid. Natuurlijk is er een stikstof probleem. Maar berekeningen kloppen niet. Waar komt wat vandaan en hoe reduceer je dat? Ik adem meer stikstof in als ik hier aan de weg sta dan wanneer ik door de stal loop. Als straks de helft van de dieren weg moet, gaat dan ook de helft van de auto’s en vliegtuigen weg? Hoe schoon en blauw was de lucht niet aan het begin van de coronacrisis? De boeren gingen toen gewoon door met werken hoor!”

Het vertrouwen in de politiek is dan ook nihil bij boerin Jannie: ,,Er is momenteel veel mis in ons land en in de hele wereld. Bovendien wil ik nog lang niet stoppen met ons mooie biologische bedrijf. Vooral de agrarische gezinsbedrijven in ons land zijn uniek. Wordt daar straks een streep door gezet? En wat een kennis zal er dan verloren gaan voor de toekomst!” Gelukkig hebben de varkens die heerlijk knorren geen idee van alles. Ze hebben het goed en genieten nog. ,,Dat doen wij ook!”, zegt Jannie tot slot.

Arda Konings