Leven in asielzoekerscentrum Harderwijk: 800 bewoners en 48 nationaliteiten

HARDERWIJK Vluchten vanuit een noodsituatie is van alle tijden. Momenteel vluchten er veel Oekraïners in de hoop op een veilig bestaan. Tegelijkertijd gaat de reguliere asielzoekersstroom ook door. Vele vluchtelingen belanden in een AZC. Maar hoe is het om daar te wonen?

Het asielzoekerscentrum is gelegen in een woonwijk, verscholen achter bomen. Het is er druk. Er lopen veel mensen en overal spelen kinderen. Allerlei culturen komen samen op dit terrein. Het AZC in Harderwijk bestaat sinds 2016 en heeft inmiddels 800 bewoners met 48 verschillende nationaliteiten. Er zijn veel gezinnen en alleen reizende mannen en vrouwen. 

Locatiemanager Thami Zabda werkt al 22 jaar bij het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA). ,,Het werken met mensen en iets voor ze kunnen betekenen is het leukste wat je kunt doen”, verkondigt hij. Hij heeft nauw contact met de gemeente en burgemeester, politie en buurtbewoners. Met elkaar in gesprek gaan en blijven ziet hij ook als een prioriteit. Een van de belangrijkste taken van het AZC is het begeleiden van de bewoners: ,,Deze mensen worden straks je buurman of buurvrouw, je moet ze goede handvatten geven om mee te kunnen doen in deze samenleving”, aldus Thami. Het is belangrijk dat bewoners zich gezien en begrepen voelen, taal en cultuur spelen hier een grote rol in. Begeleiden kan dus soms uitdagend zijn. ,,Het zijn mensen met een bagage en veel emoties maar wij zijn de professionals en moeten hiermee leren omgaan”, vindt Thami. Er werken zo’n 80 medewerkers en daarnaast is er veel hulp van vrijwilligers.

In het AZC zitten statushouders die wachten op een woning, mensen die nog in een procedure zitten, die terug moeten en Dubliners; mensen die al een asielaanvraag in een ander Europees land hebben gedaan en terug moeten naar dat land. ,,Sommigen zitten hier vijf jaar en sommigen drie maanden, het verschilt erg per situatie”, vertelt Thami.

George Akfali is één van deze bewoners. Hij woont acht maanden in het AZC in Harderwijk. Hij komt uit Syrië en heeft in Hongarije gestudeerd, van daaruit is hij naar Nederland gekomen. George: ,,In het vorige AZC waar ik zat, in Budel was ik depressief, we zaten met vijf mensen op één kamer.” Het AZC in Harderwijk bevalt hem beter, hij heeft hier maar één kamergenoot en alles is beter geregeld. Er worden vaak activiteiten georganiseerd zoals filmavonden en een uitwisseling met een middelbare school in Ermelo. Ook de Harderwijkers vindt hij erg vriendelijk. ,,Als ik naar het centrum ga zegt iedereen me gedag, ook mensen die ik niet ken”, vertelt George enthousiast. Hij heeft al status maar wacht op een huis in Rotterdam. ,,Ik hou van grote steden en ik wil daar verder studeren.” Hij houdt van Nederland omdat het internationaal georiënteerd is en omdat er veel vrienden van hem wonen. Hij probeert zijn dagen zoveel mogelijk te vullen. ,,Als je hier lang woont en wacht kan het erg deprimerend zijn, dan ga je te veel nadenken”, concludeert hij. Hij sport vaak in de sportschool en gaat naar de computerruimte. Ook heeft hij Nederlands les en ontmoet hij vaak vrienden. George heeft veel nieuwe vrienden gemaakt in het AZC. ,,Ik probeer altijd connecties te maken met mensen waarmee ik dezelfde interesses deel.”

Jana (deze naam is gefingeerde naam) is tien maanden in Nederland en acht maanden in het AZC in Harderwijk. Ze komt uit Syrië en is nog steeds bezig met haar procedure. Het duurt lang. ,,Zeker in vergelijking met anderen in soortgelijke situaties”, benoemt Jana. Ze woont in een huis met acht vrouwen, maar de bewoners wisselen vaak. ,,Soms gaat het goed en is het erg schoon en soms niet”, vertelt ze. Ze houdt van lezen, ochtendwandelingen maken en koken, maar dat lukt jammer genoeg niet altijd in het AZC. ,,Soms is het te druk in het huis.” Ze vindt het lastig om vrienden te maken. Jana: ,,Ik merk dat ik weinig gemeenschappelijke interesses heb met de andere bewoners.” Jana houdt van Harderwijk maar ze wil graag in Den Bosch wonen. Een vriendin van haar woont daar en ze wil graag dichtbij zijn. Ze vindt de mensen in het AZC aardig en behulpzaam. Ze werkt nu ook als vrijwilliger voor het COA en heeft een ruimte voor tieners geopend om playstation te spelen en te sjoelen. Dit doet ze drie tot vier keer in de week. Ze houdt niet van stilzitten: ,,Ik wil nuttig zijn en anderen helpen”, aldus Jana. 

Een medebewoner is Junior Ngambo, afkomstig uit Congo-Kinshasa. Junior weet dat het leven in het AZC lastig kan zijn. ,,Je kunt veel stress hebben en veel denken aan de procedure en familie, het is niet makkelijk hier”, vertelt hij. Hij heeft zelf veel aan zijn geloof en is geduldig. Junior zit bijna twee jaar in het AZC in Harderwijk. Hij heeft al status maar wacht nog op een huis in Valkenburg. Ook hij blijft graag bezig, één van zijn belangrijkste tijdsbestedingen is Nederlands les. Hij wil de taal goed leren en doet hard zijn best. Dit kan hem helpen zijn ambities waar te maken. Junior: ,,Ik heb een droom om zelf iets op te zetten op het gebied van design.” Hij heeft ook vier maanden vrijwilligerswerk gedaan op dit gebied, hij hielp o.a. met verven en decoreren. Dit werk deed hij ook al in zijn thuisland. Een andere tijdsbesteding is het afspreken met kennissen. Junior houdt van Harderwijk. ,,Het is een mooie stad en iedereen is aardig”, vertelt hij vrolijk. Het stadsstrand en het stadhuis behoren tot zijn favoriete plekken. Junior woont met acht mannen in één huis, maar dit vindt hij niet erg. ,,Iedereen heeft wel eens problemen, we helpen elkaar als familie”, stelt hij.

Julia van Buuren