Zorgen bij artsen om niet dragen van helm

ERMELO Op de motor, de brommer en de scooter: de boetes voor rijden zonder helm zijn op deze voertuigen vorig jaar gestegen, blijkt uit een analyse van het ANP. Naast de gevolgen die de boetes voor de portemonnee hebben, hameren deskundigen vooral op de gevaren van het niet dragen van een helm. 

,,Mensen willen lekker de wind door hun haren en nemen een gok door geen helm op te zetten tijdens een ritje op een brommer”, zegt Rob Stomphorst van Veilig Verkeer Nederland (VVN). ,,Een helm opzetten is wel erg belangrijk want het kan hoofdletsel beperken of voorkomen bij een ongeval.”

Het is als bestuurder of bijrijder van een motor of brommer verplicht om een helm te dragen. Op een snorfiets is dit niet zo, tenzij met de snorfiets op de weg wordt gereden. ,,Er wordt nog niet altijd overal voldoende op het dragen van een helm gehandhaafd. De politie heeft daar niet altijd genoeg capaciteit voor. Het is wel positief dat er meer boetes worden uitgedeeld, waardoor mensen hopelijk de volgende keer wel een helm opzetten.”

MEER BOETES Vorig jaar werden er bijna zeventienduizend boetes uitgedeeld voor het niet dragen van een helm, zes procent meer dan in 2020. Het aantal boetes stijgt al jaren op rij en is ten opzichte van 2017 zelfs vrijwel verdubbeld, blijkt uit een analyse van het ANP op basis van cijfers van het Centraal Justitieel Incassobureau.

Hoewel het aantal aan helmlozen uitgedeelde boetes vorig jaar landelijk steeg, was er op regionaal niveau op veel plekken juist sprake van een daling. Onder meer in Drenthe (-31 procent) en Overijssel (-23 procent) werden minder boetes uitgedeeld. Daartegenover staat juist een forse stijging in Zuid-Holland, waar ruim vijftig procent meer boetes werden uitgedeeld voor het niet dragen van een helm.

In Ermelo werden vorig jaar zes boetes uitgedeeld omdat de bestuurder geen helm droeg. De meeste boetes werden uitgedeeld in Amsterdam, namelijk 5558. In de relatief kleine gemeenten zoals Rozendaal en Voerendaal werden geen helmboetes uitgeschreven.

FIETSHELM ,,De algemene stijging kan deels verklaard worden door de invoering van een helmplicht voor snorfietsers in Amsterdam en Utrecht”, zegt Stomphorst. Niet alleen in die steden, maar in heel Nederland geldt vanaf 1 januari een helmplicht voor snorfietsers, ook als zij op het fietspad rijden. 

Neuroloog-intensivist Marcel Aries ziet het als een gemiste kans dat e-bikers hier niet in mee worden genomen. ,,E-bikes gaan even hard en rijden ook op het fietspad.” Aries is mede-initiatiefnemer van Artsen Voor Veilig Fietsen: een denktank van artsen voor helmgebruik op de fiets. Aries ziet in het academisch ziekenhuis in Maastricht steeds meer letsel doordat vooral op de e-bike mensen geen helm dragen. ,,Ook andere ziekenhuizen hebben in toenemende mate te maken met letsel dat veroorzaakt wordt door het niet dragen van een helm op vooral de e-bike en ook fiets.” Vooral voor ouderen kan de schade groot zijn, vertelt de arts. ,,Hersenen en zenuwen hebben als je ouder bent eigenlijk nauwelijks tot geen herstelvermogen meer.”

Stomphorst van VVN voelt niet veel voor een helmplicht op de fiets en wijst op de aanpak die ze in Denemarken hebben toegepast. ,,De noodzaak van een fietshelm is daar in voorlichtingscampagnes gepromoot. Mensen zelf laten nadenken werkt vaak beter.” Ook artsen voelen wel wat voor het Deense model, zegt Aries. ,,Zo’n 90 procent van de Deense kinderen draagt een fietshelm. Daar wil je natuurlijk naartoe.”

Stijging van fietsongelukken met ernstig letsel

Uit onderzoek van het kenniscentrum voor letselpreventie VeiligheidNL bleek eerder dit jaar dat het aantal verkeersslachtoffers met ernstig letsel in tien jaar is gestegen met achttien procent. Vorig jaar moesten zo’n 110.000 verkeersslachtoffers worden behandeld op de spoedeisende hulp. Twee derde van hen was fietser. Dit waren andere conclusies uit het onderzoek:

- Binnen de groep fietsers waren de meeste slachtoffers 55 jaar en ouder (44 procent) en 12-24 jaar (19 procent).

- Eén op de drie verkeersslachtoffers met ernstig letsel was een fietser van 55+. Fietsers met letsel door een eenzijdig ongeval (door bijvoorbeeld een eigen stuur- of remfout) vormden de grootste groep slachtoffers.

- Onder fietsers van 55+ steeg het aantal eenzijdige fietsongevallen met 42 procent.

- Een kwart van de fietsslachtoffers met ernstig letsel had te maken met hersenletsel.

- Vorig jaar waren er ruim 11.000 fietsslachtoffers met hersenletsel.

- Bestuurders van een e-bike, lopen meer risico op hersenletsel.