Ermelose historicus Hans Goedkoop op theatertournee: ‘Dood moet je’

Het is geen gezellige titel, wel de teneur in veel hedendaagse communicatie. Dood moet je, ontleend aan een gevleugelde uitspraak van Jiskefets José van IJsselmonde, is de theatertournee waarmee de Ermelose historicus Hans Goedkoop door het land trekt. Hij bespreekt daarin hoe burgers al eeuwen het heft in eigen hand nemen.

Publiek figuur

Hans Goedkoop (Ermelo, 23 augustus 1963) merkte zelf dat hij een publiek figuur was geworden. Als historicus en literatuurcriticus werd hij bekend met het programma Andere Tijden. “Als je een publiek figuur bent, vinden mensen wat van je. En krijg je te maken met bedreigingen. Zelf was ik op straat na een uitzending ook weleens de klos.” Hij wijdt daar verder niet over uit.

Keerzijde van snelle communicatie

In de westerse wereld heeft vrijwel iedereen de mogelijkheid om wie dan ook iets toe te wensen. Tot in de verste uithoeken ligt tegenwoordig razendsnel glasvezel dat, dankzij online glasvezel vergelijken, voor de gebruiker ook niet veel hoeft te kosten. Het gevolg is dat veel mensen al hun meningen vrijwel direct kunnen delen en die mogelijkheid ook ruimhartig gebruiken. Goedkoop: “Een zangeres als Samantha Steenwijk werd met de dood bedreigd na een tv-spelletje bij SBS, waarbij ze heel slim haar teamgenoot onderuithaalde. Politici worden soms bedreigd door kinderen van onder de twaalf.” Kinderen die toch al verknocht zijn aan de wifi-verbinding, zie ook dit artikel.

Baltasar Gerards

Genoeg stof tot filosoferen, vindt Goedkoop, die het onderwerp breder trok en de geschiedenis indook. Het woord volksgericht wordt vaak genoemd als iemand het via internet zwaar te verduren krijgt. Veel bekende, maar ook onbekende Nederlanders kunnen erover meepraten. Goedkoop noemt de rechtsgang van de moordenaar van Willem van Oranje, en hoe die aan zijn eindje kwam (marteling, publiekelijke executie en vierendeling). “Hoe langer geleden iets plaatsvond, hoe makkelijker het is om er ook het idiote van te zien. Dat heeft iets bevrijdends.” Het einde van de Tweede Wereldoorlog, waar de festiviteiten der bevrijding gepaard gingen met het publiekelijk straffen van NSB’ers en moffenhoeren, is ook zo’n voorbeeld.

‘We bedreigen elkaar als nooit tevoren’

Barbaars geweld en bedreigingen zijn van alle tijden, wil Hans Goedkoop maar zeggen. Wat dat betreft verandert de mensheid niet veel, ook niet in tijden van collectieve tegenslag zoals de afgelopen anderhalf jaar: “Waar sommigen nog hoopten op wat meer kalmte omdat we met corona een gezamenlijke vijand hadden, bleek dat heel anders uit te pakken. Mensen staan meer tegenover elkaar dan ooit. Hoe rijk en vredig ons bestaan ook is, we bedreigen elkaar als nooit tevoren, en daar zit toch iets geks in. Dat wil ik snappen.”