Fred versiert de kerstboom
Journalist Lammers over zijn bijzondere band met prins Bernhard
16 juli 2019 om 23:32"Hier is de prins echt niet van gediend. Laat dat duidelijk zijn. Een "goede vriend" van de prins belde Fred Lammers, nadat hij had geschreven over de lat-relatie van zijn moeder, Armgard von Cramm. De journalist is niet op zijn mondje gevallen. "Nou als de prins dat zo erg vindt, dat belt hij zelf wel hoor."
's Avonds weer telefoon. "Met Paleis Soestdijk ik verbind u door." Jawel, prins Bernhard zelf of hij vrijdagmiddag even wilde komen. Lammers: "Een paar minuten gng het over zijn moeder, maar al snel over hele andere dingen. Het was een goed gesprek. De prins vond dat ook en zei dat hij het over twee weken wilde voorzette. Zelfde dag zelfde tijd.
Zo ontstond een traditie die vele maanden duurde. Lammers: "Meestal stond hij mij op te wachten als ik de trap bij het paleis opliep. Soms sloeg hij een arm om mijn schouder. Dan dacht ik: dat zouden mijn collega's eens moeten zien."
ZESTIG BOEKEN Lammers is een van de meest gerenommeerde Oranjekenners van Nederland. Overdag deed hij verslag voor Trouw, 's avonds schreef hij aan zijn boeken. Minimaal zestig Oranje boeken verschenen van zijn hand. Alleen in 1979 al drie: Alexander, de vergeten kroonprins. De Oranjes in de negentiende eeuw en Het koninklijke boekje.
De Baarnse journalist rolde er toevallig in, omdat hij zo dicht bij het paleis woonde. Toen de officiële Koninklijk Huis verslaggever niet naar de taptoe ter gelegenheid van de vijftigste verjaardag van de vorstin kon, werd hij gestuurd. Langzaam nam hij steeds meer taken over. Hofvrees heeft hij nooit gehad. Hij was ook niet diep onder de indruk van het Koningshuis. "Oranjes zijn gewone mensen in bijzondere omstandigheden", is een van zijn oneliners. De andere: "De monarchie is natuurlijk een raar iets, maar men vindt het sprookje prachtig." Hij vindt het allemaal interessant, maar is ook kritisch. Tot op de dag van vandaag. "We hebben een geweldig koningspaar, maar het is wel allemaal jet-set. Geef mij maar dat kneuterige Soestdijk. Dat was eigenlijk geen paleis, maar een gezellig familiehuis propvol snuisterijen. Alles stond vol met tafeltjes, souvenirs en fotolijstjes.
Na al die gesprekken besloot Lammers een boek over de prins te schijven. Toen het op een haar na gereed was, kwam de Rijksvoorlichtingsdienst erachter. Lammers: "Ik zal niet herhalen wat de prins ervan vond, maar het boek ging de ijskast in. Jaren later zijn we verder gegaan en dat resulteerde in 1987 in: In gesprek met prins Bernhard."
TWEE WERELDEN Jaren leefde Lammers in twee koninklijke werelden. Mee met Beatrix tijdens vele 54 staatsbezoeken. Streng protocol en hard werken. "Als je in Japan, Egypte of China zat, maakte ik ook enkele extra verhalen. Het waren dure tripjes voor de krant. Daar voelde ik me toe verplicht. Maar, het ging er allemaal redelijk genoeglijk aan toe. Soms zat je bij de minister op het hotelbed om nog een quote te halen. Koning Beatrix hield afstand. Ze kende je, soms was er een onofficieel moment, maar daar bleef het bij."
Hoe anders was het bij haar vader en moeder op Soestdijk. Uren praten hij met de prins. 's Avonds werkte hij zijn aantekeningen direct bij, want dat het gepubliceerd moest worden stond vast. Lammers: "Dat begreep de prins ook wel en dat wilde hij ook. Soms zei hij: "publiceer dat maar na mijn dood". Toen heb ik nog een boek geschreven." Lammers was zo vertrouwd aan het hof, dat hij dagen mocht bladerden door fotoalbums van de Prins op zoek naar geschikte foto's voor zijn boeken. Om de paar uur kwam een lakei een versnapering brengen. Op een gegeven moment fotografeerde hij, met hoffotograaf Herman van Dam, alle schilderijen die de prins in zijn atelier op de eerste verdieping maakte. Het meest bijzondere moment was het versieren van de kerstboom.
Lammers: "Dat had ik nooit achter prins Bernhard gezocht, maar het was een belangrijke traditie voor hem. Hij nodigde me een keer uit om samen de zilveren slingers in de kerstboom te hangen die in de bibliotheek-huiskamer stond. Tussen twee stoelen lag een lange lat met daar omheen zilveren slingers. Geen enkele kerstbal, alleen slingers, zo had hij het van zijn vader geleerd. Zo'n bijzonder moment, ik heb er nog een foto van."
