Saskia Foks, dochter van de kok van Paleis Soestdijk.
Saskia Foks, dochter van de kok van Paleis Soestdijk. Hanneke Kiel

Nooit het gesprek afbreken

Saskia kletste even met Juliana op weg naar Keukenhof

3 juli 2019 om 08:52

Saskia Foks gaat in 1973 met haar ouders in een jachthuisje op het terrein van het paleis wonen. Henk Foks wordt dan chef-kok. ,,Hij was als dertienjarige begonnen in het Americain in Amsterdam.

Daar had hij zich opgewerkt, was overgestapt naar het Apollo Hotel waar hij veertig koks aanvoerde en één van de eerste Michelinsterren van Nederland kreeg. Als de koningin op staatsbezoek ging, gaven ze in dat land altijd een contradiner. Dan werd de chef-kok van het paleis geassisteerd door een aantal andere Nederlandse chefs, waaronder mijn vader. Toen de chef-kok van Soestdijk met pensioen ging, kon mijn vader hem opvolgen."

Het gezin Foks verhuist van Buitenveldert naar Soestdijk, naar het jachthuisje dat niet bepaald aangepast is aan de moderne tijd. ,,Het was er in de winter heel erg koud, want het was niet geïsoleerd en er was een steile trap naar boven. De bospaden werden in de regen heel modderig en er was geen verlichting. Vriendinnen konden niet zomaar langskomen en telefoneren moest via de centrale in het paleis. Dat is niet ideaal voor een puber. Bovendien bleek dat ik allergisch was voor grassen en bomen, dus ik had het letterlijk benauwd." Het huisje wordt Keukenhof gedoopt en zo heet het nu nog steeds.

BABBELEN Saskia neemt altijd de kortste weg door het bos, hoewel ze dan ook over het terrein komt met het sportpaviljoen en het zwembad, waar ze eigenlijk niet mag komen. ,,Koningin Juliana mocht graag wandelen door het bos, dus ik kwam haar weleens tegen. We kregen te verstaan dat je nooit zelf het gesprek mocht afbreken. Maar soms als ik uit school kwam, wilde ik doorfietsen omdat ik naar het toilet moest. Dan zei ik dat gewoon. Op een dag lag ik languit in onze tuin te studeren toen iemand tegen me begon te babbelen. Dat was Juliana. Ik kletste even met haar. Mijn vader had het allemaal gezien en kwam woedend naar buiten nadat ze verder was gelopen: waarom was ik blijven liggen! Maar volgens mij vond ze dat juist fijn, als mensen normaal deden tegen haar. Ze onthield ook van iedereen alles, ze wist altijd precies in welke klas ik zat en welke vakken ik volgde."

BIJZONDER Henk Foks heeft een bijzondere band met Prins Bernhard. Ze delen hun liefde voor lekker eten. De prins is ook veeleisend, soms wil hij, vlak voor de maaltijd geserveerd zal worden, toch iets anders eten. ,,Dat was mijn vaders beroepseer te na, dus dat weigerde hij soms. De prins kon dat slecht hebben." Maar als Foks een heupoperatie heeft gehad, komt de prins in de Keukenhof op ziekenbezoek. ,,Het was absoluut niet de bedoeling dat mijn vader dingen meenam uit de keuken, maar natuurlijk was er weleens wat over."

De defilés bekijkt Saskia letterlijk van achter de rododendrons. ,,Voor het personeel was er nog een hoogtepunt, dat was het chocolademelk drinken met kerstmis, in de stallen, of in de marechausseekazerne. En in de winter als de vijver achter het paleis bevroor, werd daar een baantje geveegd, er werden lichtjes opgehangen en dan was er chocolademelk met en zonder alcohol. Dan kwamen de prinsjes ook schaatsen. Die zag ik wel vaker, want die kwamen bijna elke zondag met het hele gezin uit Drakensteyn aangewandeld."

Voor moeder Foks is het een stil bestaan. ,,Ze borduurde en las veel. Met de bewoners van de andere huisjes op het terrein had ze geen contact. Je zei hoi en dag maar je kwam niet bij elkaar op de koffie. Op een gegeven moment had ze een halftamme reebok, die volgde haar door de tuin. Hij was verstoten uit de kudde die in het bos woont. Verder hadden we kippen, konijnen, een volière en een moestuin. Maar ze was geen keukenprinses, uit lijfsbehoud ben ik maar zelf voor ons gaan koken. Ik heb nooit samen met mijn vader gekookt, maar ik heb wel aantekeningen gemaakt als hij bij ons thuis in de keuken stond. Hij kon veel van zijn creativiteit kwijt, vooral bij de staatsbanketten. Dan ontwierp hij de prachtigste tafelstukken. Bij het koninklijk huis was natuurlijk wel wat mogelijk."

MILITARY Saskia gaat na Het Baarnsch Lyceum rechten studeren in Utrecht en na het eerste jaar mag ze op kamers en kan ze haar vleugels uitslaan. Na een uitbundige studietijd gaat ze werken bij een werkgeversvereniging. Als haar ex-man voor zijn werk als piloot dichter bij Zaventem moet wonen, emigreert ze naar België, waar ze nu nog steeds woont. De laatste keer op Soestdijk is in 2017, met een military. De huidige bewoonster was zo vriendelijk het huis te laten zien aan Saskia en haar twee dochters. Het is bijna niet veranderd, maar het lijkt nog kleiner."

Ook een herinnering. Zoek contact via:

www.stoepsoestdijk.nl

Saskia Foks koestert de mok met de foto van de 'Keukenhof'.
Afbeelding