De welkomstoer voor burgemeester Veen en zijn gezin
De welkomstoer voor burgemeester Veen en zijn gezin Streekarchivariaat

Onbestuurbaarheid dreigde

4 augustus 2022 om 14:12 Overig

ERMELO Het niet splitsen van Ermelo en Nunspeet zou ervoor gezorgd hebben dat de feitelijke onbestuurbaarheid van Ermelo in stand zou zijn gehouden. Dat was voor toenmalig minister Molly Geertsema de belangrijkste reden om deze splitsing er door te drijven in de Eerste en Tweede Kamer.

Daarmee zorgde hij dat voor die tijd een uniek besluit werd genomen dat per 1 januari 1972 leidde tot twee zelfstandige gemeenten Ermelo en Nunspeet. Tevens vond in die laatste gemeente een kleine grondcorrectie plaats met wat toen nog de gemeente Doornspijk was. Die werd twee jaar later samengevoegd met Elburg. Nunspeet moest het grondgebied van kasteel De Essenburgh afstaan aan de gemeente Harderwijk. En Ermelo stond Drielanden af aan Harderwijk.

TREND Enkele jaren voor deze splitsing was de trend al in gang gezet gemeenten samen te voegen. Geertsema beschreef in de Eerste Kamer Ermelo en Nunspeet als twee stille ploegen van touwtrekkers hetgeen naar zijn mening op de bestuurskracht van de toen nog bestaande gemeente Ermelo verlammend zou werken. De splitsing leefde overigens meer in Ermelo dan Nunspeet.

Zonder debat kwam het voorstel om de bestaande gemeente Ermelo te splitsen er, vooral bij de Eerste Kamer, niet door. Kritiek kwam er onder meer van de zijde van oud-minister Carel Polak, als VVD’er en partijgenoot van Geertsema. Die vond dat in de discussies te weinig aandacht was besteed aan de wensen van de gemeente Harderwijk.

Doeke Eisma (D66) had een vooruitziende blik. Hij sprak de vrees uit dat Harderwijk na twintig tot dertig jaar in de knoei zou komen met het vinden van ruimte door de natuurlijke groei van de bevolking. Kritiek van hem was dat Geertsema de samenvoeging van Ermelo met Harderwijk niet wilde, omdat de inwoners van Ermelo weinig op hebben met Harderwijk.

STOKPAARDJE Eisma vond daarin een goede reden het stokpaardje van zijn partij bij het besluit naar voren te halen. Volgens hem had een enquête moeten worden gehouden. Op het punt van woningbouw kreeg Eisma gelijk. Ermelo is naarstig op zoek naar een locatie voor de bouw van een wijk met duizend woningen. Harderwijk heeft iets meer ruimte door naast de bestaande bouw in het Waterfront en Harderweide nog één belangrijke locatie voor woningbouw achter de hand te hebben: Nieuw Weiburg waar tussen de acht- en vijftienhonderd woningen kunnen worden gebouwd.

PUNT Toen kwam de uitspraak van zowel Ermelo als Nunspeet dat men wilde komen tot een gezamenlijke regionale samenwerking. Het begin was goed door de samenwerking binnen de regio Noordwest-Veluwe waartoe naast de drie bij de splitsing betrokken gemeenten ook Putten, Elburg en Oldebroek behoorden.

In de beantwoording van alle opmerkingen in de Tweede Kamer gaf Geertsema aan dat een samenvoeging van Ermelo met Harderwijk nooit in zijn plannen is voorgekomen. Zijn visie op de groei van Harderwijk is intussen wel achterhaald. Die gemeente telde op het moment dat de splitsing van Ermelo en Nunspeet aan de orde was 26.000 inwoners. Hij voorzag een groei tot 41.000 inwoners terwijl de gemeente inmiddels de grens van vijftigduizend inwoners nadert.

KOSTEN Over de kosten van de splitsing maakte de toenmalige minister zich weinig zorgen. Voor hem was de autonomie van Ermelo en Nunspeet de belangrijkste reden voor de splitsing. Bovendien was de gemeente Ermelo toen financieel eigenlijk rijk. Dat is in schril contrast met de huidige situatie waarin de drie regerende partijen in de raad hebben besloten de hand op de knip te houden gezien de penibele financiële situatie waarin Ermelo zich bevindt.

Wat dat betreft hebben de schatmeesters van de nieuwe gemeente Nunspeet beter op de centen gelet. Daar wordt voor ruim 21 miljoen euro een nieuw zwembad met sporthal en turnhal gebouwd en staat de aanleg van twee tunnels onder de spoorwegovergang in de Elspeterweg op de rol. Hieraan draagt de gemeente zelf zo’n dertig miljoen bij. En gaat het crescendo met de scholenbouw wat voor Ermelo ook een kopzorg is.

Uiteindelijk gingen zowel de Tweede als de Eerste Kamer akkoord met de splitsing hetgeen aanleiding was voor veel gejuich op de tribune. Na de fusie deelden beide gemeenten nog wel even samen een burgemeester. Herman Jan Langman mocht als burgemeester van Ermelo even de scepter zwaaien in beide gemeenten in afwachting van de komst van een burgemeester voor beide gemeenten afzonderlijk.

TIJDPERK Het was het einde van een lang tijdperk. Nunspeet behoorde al voor het jaar 1000 tot het grondgebied van de gemeente Ermelo. Het grondgebied van de huidige gemeenten Harderwijk en Nunspeet vielen samen binnen dezelfde kerkelijke indeling. Het scoutsambt Ermelo wordt na het jaar 1000 voor het eerst in bestuurlijke zin genoemd.

Elspeet en Vierhouten behoorden in die tijd nog tot het schoutsambt Barneveld. De schout had veel macht. Hij was hoofd van de politie,, hulpofficier van justitie en deurwaarder Ook deed hij alle taken die tegenwoordig aan een notaris zijn toevertrouwd. Tevens was de man verantwoordelijk voor de aanleg en het onderhoud van wegen en bruggen. Het gewestelijk bestuur zorgde voor de aanstelling.

Wijnand Kooijmans

Het eerste eigen gemeentehuis van Ermelo
Deel dit artikel via:
advertentie
advertentie