‘Huidige landbouw creëert een groene woestijn’

ERMELO Marjolein Grote is boswachter van het voedselbos in Ermelo. ,,Als kind stelde ik al de vraag waarom er een dode vis op de verpakking van schoonmaakmiddelen stond. Toch heb ik een tijd mijn kop in het zand gestoken. Ik hield mezelf voor dat ze er wel over hebben nagedacht. Dat is dus niet zo.”

Frieda Fennell

De Stichting Herstellende Landbouw kocht begin dit jaar een stuk weiland in Ermelo voor het realiseren van een voedselbos. Een voedselbos is een bos dat bestaat uit eetbare planten, struiken en bomen, en dat gericht is op het duurzaam produceren van voedsel. Het Ermelose voedselbos is permanent en zal er als het aan initiatiefnemer Marco van de Kamp ligt tot in de eeuwigheid blijven staan. De ambitie is dan ook groot.

Marco vertelt: ,,Ik ben een vreemde eend in de bijt, heb altijd al allerlei ‘rare’ ideeën gehad. Na twaalf jaar geïnvesteerd te hebben in mijn internetbedrijf, heb ik nu mijn handen en geest vrij om me te bekommeren om de wereld. Wij mensen denken dat we superieur zijn en zien onszelf als losstaand terwijl we niet kunnen bestaan zonder de natuur. De boom is de helft van onze longen, we zijn verbonden met elkaar. Ik wilde iets starten dat voor mens en planeet goed was.”

Tijdens een vakantie in Frankrijk kwam hij in aanraking met het concept voedselbos en wist direct dat hij dit concept in Nederland op de kaart wilde zetten. ,,De wereld is gebaat bij meer bossen: ze houden water vast en vormen onze longen. Daarnaast voorziet een voedselbos in gezonde en duurzame voedselproductie. Door een mix van verschillende permanente gewassen ontstaat er een natuurlijk kringloop en zijn bestrijdingsmiddelen of kunstmest niet nodig. De voeding voor het bos komt van het bos en alles wat over is, oogst je. Het bos biedt alles wat de mens nodig heeft, van eiwitten tot vitamines en mineralen, maar niet alles is altijd beschikbaar.”

DENKOMSLAG In een wereld waarin alles zo efficiënt mogelijk moet en kapitalistische korte-termijndoelen de boventoon voeren, proberen Marco en Marjolein te kijken naar wat de mensheid nodig heeft op de lange termijn. Marjolein: ,,Naarmate mijn kinderen ouder werden, begon ik me steeds meer zorgen te maken over de gezondheid van de aarde die zij straks ‘erven’. Ik ben me gaan verdiepen in permacultuur, een systeem waarin de mens alleen neemt wat hij nodig heeft. Er is een denkomslag nodig; de manier waarop we nu landbouw bedrijven put de aarde uit. Het is te vergelijken met een groene woestijn. Er zijn geen dieren en geen planten, er is alleen maar monocultuur.”

Marco vult aan: ,,Er kunnen gewassen groeien omdat we de grond voeden met kunstmest, maar dan nog raakt de grond uitgeput. Een voedselbos levert meer voedsel op per hectare dan de gangbare landbouw, en het voedsel is van betere kwaliteit met meer vitamines en mineralen, maar is veel arbeidsintensiever. Het is ons streven om te laten zien dat het rendabel is. Uiteindelijk heb ik de ambitie om heel Nederland vol te planten met voedselbossen. Maar ik begrijp dat het stapje voor stapje gaat.”

De sprankeling is zichtbaar in Marjoleins ogen als ze over het terrein loopt. De bomen zijn pas dit jaar aangeplant en totdat er over een jaar of vijf een natuurlijk balans ontstaat, wordt er groente verbouwd in een moestuin. Ze plukt de ene na de andere eetbare bloem in kleuren geel en paars. ,,Er is zoveel eetbaar, ik verwonder me iedere dag weer. Ik ben me ook gaan verdiepen in de geneeskundige krachten van kruiden. Wist je dat je van klimop wasmiddel kunt maken?”

BEHOUD VAN LANDBOUWGROND Het voedselbos wordt omringd door reguliere landbouwgrond. Terwijl Marjolein het woord heeft, ploegt een boer de aangrenzende akker om. ,,We zijn hartelijk verwelkomd door de boeren in de omgeving. Het is helaas zo dat de komst van een bos – c.q. natuur - in de omgeving van landbouwgrond direct gevolgen kan hebben voor de toegestane stikstofuitstoot van boeren. Daar proberen we zoveel mogelijk rekening mee te houden. Ik snap goed dat de Nederlandse boeren boos zijn, want ze worden steeds verder uitgeknepen.”

Marco vult aan: ,,Uiteindelijk zou het ‘t allermooist zijn als de boeren, die overwegen te stoppen onder de zogenaamde stoppersregeling, zouden overschakelen op een voedselbos. Zo verliezen we in Nederland onze landbouwgrond niet en verduurzamen we de voedselproductie.

Op de vraag wat er vandaag op het menu van het voedselbos staat, antwoordt Marjolein: ,,Veel van de groenten die we eten zijn eenjarig, terwijl er geweldige duurzame alternatieven zijn. In plaats van een bordje aardappels met spinazie en een burger, kun je aardpeer met meerjarige spinazie en een notenburger eten. In de voedselkratten die we wekelijks uitgeven vind je een sortering van seizoensgewassen. Het is zo leuk om allemaal te ontdekken!”

Het voedselbos geeft iedere eerste zaterdag van de maand rondleidingen. Op vrijdag en zaterdag zijn vrijwilligers welkom en aanmelden als supporter kan op www.herstellendelandbouw.com