Nieuwe wet uitgelezen kans voor meer groen in de gemeente

ERMELO De lente is begonnen en dat betekent: tijd voor groen. Maar voldoende bomen, bloemen, struiken en plantsoenen zijn er in de wijken lang niet altijd te vinden. Gemeenten maken te weinig ruimte voor groen in de openbare ruimte, blijkt uit onderzoek van Natuur & Milieu. ,,Nederland versteent steeds verder, met alle gevolgen van dien”, aldus Rob van Tilburg, directeur Programma’s bij natuurbeschermings- en milieuorganisatie Natuur & Milieu.

Woningen komen tegenwoordig veelal in de plaats voor natuur in de steden. ,,Verdichting is een oorzaak van het verdwijnen van het groen. Hoe meer er wordt gebouwd, hoe meer natuur er vaak verdwijnt”, zegt Mendel Giezen, die zich als planoloog bezighoudt met duurzame stedelijke ontwikkeling en infrastructuur. Dit gaat vooral ten koste van kleine stukken natuur, zoals bomen of plantsoentjes.

Woonminister Hugo de Jonge mikt op 900.000 nieuwe woningen tot 2030. Volgens Giezen moeten onder meer stadsbesturen bij het bouwen alerter zijn op het behouden van de kleine stukken natuur. ,,Lokale bestuurders, ontwikkelaars en ontwerpers moeten van tevoren bij nieuwbouwprojecten veel meer sturen op voldoende groen in de omgeving.” 

Bij gebouwontwikkeling wordt het groen vaak gezien als kostenpost en onderhoudslast, vertelt Giezen. ,,Zonde, want natuur is belangrijk voor de leefbaarheid.”

De gemeente Ermelo heeft in totaal ruim 425.000 bomen en ruim 26.000 inwoners. Per inwoner betekent dat er in de gemeente Ermelo zo’n 16 bomen zijn. Dit blijkt uit de meest recente telling van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en Cobra Groeninzicht.

VERSTENING In de 32 grootste gemeenten van Nederland, de plaatsen met minstens 100.000 inwoners of meer, voldoet 53 procent van de buurten niet aan het criterium van 75 vierkante meter groen per woning. Dit blijkt uit recent onderzoek van Natuur & Milieu. 

,,Nieuwbouwwijken scoren wel beter dan oudere wijken, maar bij een derde van de nieuwbouwbuurten wordt het criterium van 75 vierkante meter ook niet gehaald”, zegt Van Tilburg van Natuur & Milieu.

Volgens Van Tilburg kleven er veel nadelen aan de verstening. ,,Straten die na een heftige hoosbui blank staan, hittestress bij de steeds warmere zomers die we hebben en de achteruitgang van de biodiversiteit natuurlijk. Voldoende groen in de stad draagt ook bij aan het welzijn van de mensen.”

VERSTERKEN VAN GROEN Ook Iris Haverkort ziet dit terug. Haverkort is projectleider Gezonde Buurten, een project van Jantje Beton, IVN Natuureducatie en JOGG. ,,Met het project creëren we samen met bewoners een groene plek in de buurt. Een groene plek is onder meer belangrijk om kinderen te stimuleren meer buiten te spelen en ouderen die dreigen te vereenzamen kunnen er elkaar ontmoeten”, vertelt ze. ,,De reacties op het project zijn positief en we zijn dan ook van plan verder uit te breiden van dertien naar honderd Gezonde Buurten.”

Natuur & Milieu ziet de nieuwe Omgevingswet als uitgelezen kans de wijken nog verder te vergroenen. De wet, die op 1 januari ingaat, moet gaan zorgen voor een goede balans tussen het benutten en beschermen van de leefomgeving. 

,,Wij zouden graag zien dat groennormen in de nieuwe Omgevingswet verplicht worden gesteld voor alle nieuwbouw en stadsvernieuwing”, aldus Van Tilburg. ,,Als we deze kans nu niet pakken, dan hebben we nog decennia last van onvoldoende groen.”

Tips voor een groene gemeente

Er zijn heel veel manieren om gemeenten verder te vergroenen. Enkele tips van Natuurmonumenten en de Koninklijke Vereniging van Hoveniers en Groenvoorzieners om de natuur een belangrijke plek te geven in de nieuwe collegeakkoorden:

- Introduceer financiële prikkels om vergroening te stimuleren. Beloon investeerders in het bijdragen aan oplossingen, bijvoorbeeld via korting op lokale belastingen of andere positieve prikkels.

- Draai de bewijslast om. Een projectontwikkelaar moet kunnen aantonen waarom er geen groen dak wordt aangelegd. Deze methode vind je ook in de Britse hoofdstad Londen.

- Zet de natuur centraal bij langetermijnplannen. In gebieden waar mogelijk in de toekomst stedelijke ontwikkelingen gaan plaatsvinden, moet eerst het groen worden ingepland voordat er wordt gebouwd.

- Zet in op het multifunctioneel gebruiken van gemeentelijke natuurgebieden. Kijk bijvoorbeeld naar combinaties met waterberging en recreatie.

- Investeer in Tiny Forests: kleine stadsbossen, zo groot als een tennisbaan, waarin een groot aantal boomsoorten wordt gepland voor een zo hoog mogelijke biodiversiteit.