Oud militair Ruud Slangen geeft gesneuvelde 'airmannen' een gezicht in zijn boek 'Failed to return'
Oud militair Ruud Slangen geeft gesneuvelde 'airmannen' een gezicht in zijn boek 'Failed to return' Arda Konings

‘Failed to return’ Terugkeren is mislukt

20 oktober 2021 om 09:00 Achtergrond

ERMELO Tussen de buien door waar de zon zich vanachter de wolken laat zien, doet gepensioneerd militair Ruud Slangen uit Ermelo al wandelend over begraafplaats Oostergaarde, zijn verhaal. Samen met de Brit Barry Hope schreef hij als eerbetoon een boek over luchtmachtmilitairen, die nooit meer huiswaarts keerden.

Arda Konings

Slangen vertelt allereerst honderduit over de aanleiding en totstandkoming van zijn research- en later zijn schrijfwerk. In 2012 werd het ‘vliegtuig-te water- monument-kunstwerk’ onthuld, ter nagedachtenis aan de 117 geallieerde vliegeniers die de dood vonden rond Harderwijk. Veel van de vliegtuigen stortten neer in het IJsselmeer waarna de slachtoffers aanspoelden of vermist bleven. ,,Als ik er wel eens langs liep, viel het me op dat er vaak een bloemetje of een ‘Poppy-krans’ was neergelegd. Dan dacht ik ‘wie zou dat gedaan hebben?’ en verbaasde het me tevens dat er eigenlijk nooit eens een ceremonie werd gehouden bij die plek.”

Kort daarna vernam Ruud via ‘oude’ Jan Foppen (inmiddels overleden) echter, dat er in Harderwijk 45 oorlogsgraven van omgekomen vliegeniers zijn. Ruud: ,,Dat heb ik nooit geweten. Uiteraard ben ik daar gaan kijken. Ik raakte in gesprek met de mensen die er werken. Als voorzitter van de veteranenvereniging ‘Bond van Wapenbroeders’ heb ik toen voorgesteld om jaarlijkse herdenkingen te organiseren. Ik koos bewust voor het herdenkingsmoment op / rond 11 november ter elfde uur. (Poppyday) In het jaar 1918 stopte op die datum en dat tijdstip namelijk WOI.”

De gemiddelde leeftijd van de gesneuvelde jongens die op Oostergaarde liggen, is 24 jaar. Ruud: ,,Allemaal jonge jongens. Op een gegeven moment als ik dan eens bij een graf stond, dacht ik: Wie is hij. Waar komt hij vandaan. Welk dorp, welke stad. Was hij getrouwd? Hoe is hij omgekomen? Maar vooral, hoe zag hij er uit? Maar ik stond hier ook een keer op kerstavond in het pikdonker, met wat andere mensen. Bij de graven stonden allemaal kaarsen. Ik realiseerde me ‘Jullie zullen nooit meer Kerst vieren. Of de liefde van een meissie mee maken. Er was er eentje net zes maanden getrouwd en dan kom je nooit meer terug.”

Het grijpt Slangen iedere keer weer aan. Het werd zijn doel, missie en passie om deze ‘airmannen’ middels het traceren van foto’s, een gezicht te geven. Hen zodoende weer ‘tot leven’ te brengen. Het grote zoek- en researchwerk ving aan. Net in de periode dat begin vorig jaar de coronapandemie uitbrak. ,,Ik had er dus alle tijd voor.’’ De eerste airman die in Harderwijk aanspoelde was de 21-jarige Gordon Wilson Brown”, vertelt hij al wijzend naar zijn graf én een foto van hem op zijn mobiel. ,,Soms haalden vissers er ook wel eens een op in hun netten. Of werden ze gevonden door een boswachter of spelende kinderen.” 

Er is ook een bommenwerper hier achter op de Kampweg (nu de Herman de Manstraat) neergestort. Die kwam terug uit Duisburg. Van de zeven bemanningsleden kwamen er toen vier om. Omdat Hitler Londen en Coventry aanviel, werd door de geallieerden de industriegebieden in het Ruhrgebied platgelegd. Er gingen ook wel eens 1000 bommenwerpers tegelijk naar Berlijn. De Britten vlogen altijd ’s nachts terug en zagen soms de Zuiderzee aan voor de Noordzee. Die hadden dan de pech dat de Duitse luchtafweer daar een verdedigingsgordel had aangelegd”, vult Slangen verder aan. 

Al doorwandelend langs de rijen met graven zijn er ook open plekken tussen de graven te zien. Ruud: ,,Daar hebben Amerikanen gelegen die later zijn opgehaald. Hetzij terug naar familie in Amerika, of naar militaire begraafplaatsen in Margraten of de Ardennen. In totaal liggen hier vijf Canadezen, een Nieuw-Zeelander, een Zuid-Afrikaan, 35 Britten en dus drie onbekenden.”

Van de 42 heeft Ruud er tot nu toe op drie na, een gezicht weten te geven. Een mooie en tegelijk ontroerende prestatie. ,,Zo’n anderhalf jaar ben ik er dagelijks mee bezig geweest. Soms hoorde mijn echtgenoot me boven weer juichend ‘JA!’ roepen als ik er weer een had gevonden. En ik geef zeker niet op. De informatiestroom gaat nog steeds door.” De Brit Barry Hope die Ruud traceerde via Facebook en ook met dit onderwerp bezig was, wilde er samen met Ruud een boek over schrijven.

Er volgden dagelijkse videoconferenties tussen de twee bevlogen mannen. Het boek is geheel in de Engelse taal geschreven, bevat maar liefst 287 pagina’s en kost 28,95 euro. Het is verkrijgbaar via voorinschrijving bij ruudslangen@tiscali.nl Ruud hoopt vurig dat Barry dit jaar aanwezig kan zijn op zaterdag 13 november, tijdens de herdenkingsceremonie op Oostergaarde. Heel bijzonder dit keer is de aanwezigheid van dochter Maureen O’Donaghue van de omgekomen airman O’Donaghue, die daar ook ligt. In optocht lopen aanwezigen achter de doedelzakspeler en de vaandeldrager aan, naar het monument. Met ‘We will remember them!’ sluit Ruud het interview geëmotioneerd af.

Deel dit artikel via:
advertentie
advertentie